To ile trwa rwa kulszowa, często zależy od jej przyczyn oraz wdrożonego leczenia. Niektóre schorzenia powodują, że objawy utrzymują się nawet do dwóch i więcej lat. Jeśli kiedykolwiek cierpiałeś na rwę kulszową, prawdopodobnie pamiętasz niepokój i desperackie pragnienie ulgi.

fot. Adobe Stock Decyzję o włączeniu zastrzyków do leczenia rwy kulszowej każdorazowo podejmuje lekarz. Na czym polegają i czy są na receptę? Pytamy o to doktora Damiana Zaborowskiego, ortopedę-traumatologa z Centrum Medycznego Damiana. Kiedy przy rwie kulszowej stosuje się zastrzyki? Dr Damian Zaborowski: Przy zespole korzeniowym (popularnie określanym mianem rwy kulszowej) stosujemy zastrzyki zarówno przeciwbólowe i przeciwzapalne z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), jak i kortykosteroidy. Sięga się po nie w przypadkach, kiedy maści i tabletki nie dają pożądanego efektu, tzn. nie przynoszą ulgi i poprawy lub u pacjenta występują problemy z żołądkiem. Jak działają takie zastrzyki? Wykazują silnie działanie przeciwzapalnie, hamują proces zapalny, który najczęściej wywołuje ból i duże problemy z funkcjonowaniem, a nawet poruszaniem się. Ich zastosowanie szybko przynosi ulgę i poprawę stanu zdrowia. Warto podkreślić, że tak jak w przypadku wszystkich leków, należy zachować szczególną ostrożność w trakcie ich stosowania oraz nie należy ich stosować przewlekle. Jeśli główną przyczyną bólu i zaburzeń sprawności są przyczyny anatomiczne, takie jak duża dyskopatia, ucisk na rdzeń kręgowy, a pacjent ma dodatkowe objawy neurologiczne (jak drętwienie, mrowienie, parastezje), powinien pomyśleć o leczeniu chirurgicznym. Jeśli przyczyną bólu nie są uszkodzone struktury anatomiczne wymagające interwencji chirurgicznej, warto rozważyć zastrzyki przeciwzapalne w postaci precyzyjnych blokad zewnątrzoponowych. Podawane są pod kontrolą USG w miejsce największego bólu. Zastrzyki ze środkiem znieczulającym są bardzo skuteczne i przynoszą szybką ulgę pacjentowi na długi czas. Jeśli stan pacjenta wskazuje już na operację, leczenie zastrzykami przyniesie jedynie efekt doraźny i krótkotrwały. Jak przepisywane są zastrzyki? W zależności od rodzaju dolegliwości, czasu ich trwania i dotychczasowego stosowanego leczenia, rehabilitacji, badania klinicznego oraz wyników badań MRI/RTG lekarz podejmuje decyzję o włączeniu zastrzyków. W pierwszej kolejności zleca się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, takie jak maści, okłady czy tabletki. Jeśli nie przynoszą ulgi i poprawy stanu zdrowia pacjenta, włącza się zastrzyki domięśniowe z kortykosteroidami lub tzw. miejscowe blokady pod kontrolą USG. Decyzję o wyborze konkretnego rodzaju zastrzyku oraz sposobie jego podania każdorazowo podejmuje lekarz. Zastrzyki domięśniowe przepisywane są na receptę i mogą być podawane przez pielęgniarkę. Zastrzyki zewnątrzoponowe wstrzykiwane są w postaci precyzyjnych blokad często ze środkiem znieczulającym. Zabieg przeprowadza lekarz w warunkach szpitalnych i pod kontrolą USG. Jak często i jak długo się je przyjmuje? Terapię leczniczą, czas jej trwania i dawkowanie dostosowuje się indywidualnie do pacjenta w zależności od tego, jak długo trwają dolegliwości. Mają one znaczący wpływ na dobór leków. Jeśli w ciągu dwóch tygodni od włączenia leczenia przeciwbólowego, przeciwzapalnego i rehabilitacji nie uzyskamy poprawy, można włączyć również zastrzyki. Pacjenci przychodzą do lekarza często po wielu tygodniach objawów. Lekarz na podstawie przeprowadzonych badań może podjąć decyzję o leczeniu zastrzykami z kortykosteroidami już na pierwszej wizycie. Czy takie zastrzyki mają jakieś skutki uboczne? Jeśli zastrzyki przeciwbólowe i przeciwzapalne wykonuje się sporadycznie, precyzyjnie w miejsce problemu, to skutki uboczne są znikome i nie powinniśmy się ich brać. Aczkolwiek problemem i przeciwwskazaniem do ich podania jest uczulenie na lek. Zobacz też:Jakie są objawy rwy kulszowej?Ćwiczenia, które przynoszą ulgę w rwie kulszowej Ekspert: Damian Zaborowski, ortopeda-traumatolog, Centrum Medyczne Damiana. Absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku. Obecnie pracuje w Centrum Medycznym Damiana przy ul. Wałbrzyskiej 46 w Warszawie. Specjalizuje się w zabiegach operacyjnych urazów komunikacyjnych i sportowych oraz w leczeniu przewlekłych chorób narządu ruchu z zastosowaniem nowoczesnych terapii regeneracyjnych stawów. Bierze czynny udział w kursach i konferencjach naukowych w kraju i za granicą. Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Występowanie rwy kulszowej waha się od 1,2 proc. do 43 proc. (w zależności od populacji i metodologii badania), jednak częstość występowania potwierdzonej klinicznie rwy kulszowej wśród populacji ogólnej szacuje się na 2–5 rwy kulszwejNajbardziej charakterystycznym objawem rwy kulszowej jest ból, który promieniuje od kręgosłupa lędźwiowego przez pośladek, na tył uda i łydki, a niekiedy aż do stopy. Ból jest określany przez pacjentów często jako rozdzierający, ciągnący lub kłujący. Ponadto mogą mu towarzyszyć objawy neurologiczne, spowodowane uciskiem nerwów, np. zaburzenia czucia na skórze kończyny, mrowienie, drętwienie, niedowład stopy, osłabienie odruchów (np. skokowego).Rwa kulszowa zwykle atakuje tylko jedną stronę objawy obejmują:ból dolnej części pleców,ból z tyłu uda i łydki, nasilający się podczas obciążania kręgosłupa lub przyjęcia pozycji powodującej większe podrażnienie korzeni,drętwienie lub mrowienie części nogi,trudności w poruszaniu nogą lub stopą,„strzelający” ból, który utrudnia rwy kulszowejLeczenie rwy kulszowej można podzielić na dwa rodzaje:leczenie objawowe,leczenie zabiegowe i pacjentów wymaga wyłącznie leczenia objawowego, które polega na podawaniu leków przeciwbólowych i w niektórych przypadkach na rehabilitacji oraz zmianie stylu zmniejszenia dolegliwości bólowych sugeruje się lokalną ekspozycję na ogrzewanie. Lokalna terapia rwy kulszowej chłodem wykonywana w warunkach domowych nie jest na rwę kulszowąLeki przeciwbólowe powinny być przyjmowane możliwe krótko, aby uniknąć działań niepożądanych. Na szczęście zakres możliwych do stosowania leków jest duży i w zależności od poziomu dolegliwości bólowych można stosować np. paracetamol, ibuprofen, metamizol, naproxen, ketoprofen, diclofenak, meloxicam. W przypadku silniejszych dolegliwości bólowych nieustępujących po niesteroidowych lekach przeciwzapalnych można stosować leki z grupy opioidowych, np. zawierających lekami, które stosuje się w rwie kulszowej, są leki miorelaksacyjne używane w celu zmniejszenia napięcia mięśni przykręgosłupowych i przez to złagodzenia objawów wybranych przypadkach stosuje się także inne leki, takie jak przeciwdepresyjne czy przeciwpadaczkowe (w celach przeciwbólowych).Ćwiczenia na rwę kulszowąLeczenie zachowawcze to także ruch, który powinien być inicjowany, jeśli jest to tylko możliwe, z jednoczesnym unikaniem obciążania kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Wbrew powszechnym poglądom w przypadku rwy kulszowej nie zaleca się bezwzględnego leżenia. Chodzenia i codzienne funkcjonowanie powinno być rozpoczęte tak szybko, jak to jest chiropraktycze mają udowodnioną skuteczność w leczeniu dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego, jednak powinny być wykonywane przez wykwalifikowane i posiadające doświadczenie osoby. Obecnie chiropraktycy w swojej pracy stosują szeroką gamę technik, jak mobilizacje lub manipulacje stawów i tkanek miękkich a także fizyko- i kulszowa a sterydyStosowanie dożylnie sterydów nie znajduje medycznego uzasadnienia w większości przypadków. Stosowanie miejscowych blokad z leków przeciwbólowych lub ze sterydów nie powinno być standardowo praktykowane. Badania wskazują, że wśród tych procedur w największym zakresie skuteczne są iniekcje sterydami zewnątrzoponowo, co jednak wymaga dużych umiejętności i np. kontroli miejsca podania leku z użyciem aparatu na rwę kulszowąLeczenie operacyjne stosuje się tylko w wybranych przypadkach, po warunkiem że szansa na długoterminową poprawę stanu jest większa niż związane z leczeniem operacyjnym powikłania. Badania wskazują, że leczenie operacyjne może zredukować czas trwania dolegliwości bólowych u pacjentów z rwą kulszową, ale korzyści z zabiegu operacyjnego po 2 latach są porównywalne z korzyściami wynikającymi z leczenia związku z tym grupa pacjentów, którzy są kwalifikowani do leczenia operacyjnego, prezentuje najczęściej znaczne objawy neurologiczne, np. niedowład w zakresie stopy, zaburzenia oddawania moczu, zaburzenia funkcji zwieraczy. Innym wskazaniem do leczenia operacyjnego może być przedłużający się zespół bólowy i wypuklina znacznego stopnia nierokująca poprawy bez interwencji operacyjne związane jest z pobytem w szpitalu, którego okres w przypadku braku powikłań jest zazwyczaj krótki. Leczenie operacyjne powinno być połączone z leczeniem zachowawczym oraz wprowadzeniem stylu życia w przypadku dolegliwości bólowych także jest bardzo ważna, szczególnie jeżeli codzienne funkcjonowanie związane jest z obciążaniem kręgosłupa w odcinku kulszowa a rehabilitacjaOgólnie rozumiana rehabilitacja ma największe znaczenie w zapobieganiu nawrotów dolegliwości bólowych. W okresie ostrych objawów zabiegi fizjoterapeutyczne lub kinezyterapia mogą być związane ze zmniejszeniem dolegliwości bólowych, co jednak nie wpływa na długotrwała poprawę i zmniejszenie ryzyka nawrotów to osiągnąć, należy przede wszystkim stosować kinezyterapię, czyli ćwiczenia ruchowe, oraz w razie potrzeby zmienić styl życia w celu zmniejszenia wpływu czynników zwiększających ryzyko nawrotu objawów. W zakresie prawidłowej statyki kręgosłupa największą rolę odgrywają mięśnie, dlatego tylko ćwiczenia ruchowe pozwolą na ich prawidłowe wzmocnienie i trwa rwa kulszowaWiększość objawów pacjentów ustępuje bez leczenia. Zazwyczaj ból i związana z nim niepełnosprawność ustępują w ciągu 2–4 tygodni, a większość przepuklin dyskowych ustępuje lub wchłania się do 8 tygodni po wystąpieniu objawów. Niestety nawrót dolegliwości może nastąpić u około dwóch trzecich pacjentów w ciągu kolejnego roku. Przewlekłe dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się z różnym stopniem nasilenia nawet ponad rok u około 30 proc. rwy kulszowejNajczęstszą przyczyną rwy kulszowej (w 90 proc. przypadków) jest ucisk nerwu kulszowego przez zwyrodniały krążek międzykręgowy (dyskopatia kręgosłupa). Krążki międzykręgowe (tzw. dyski) to płaskie, okrągłe chrząstki oddzielające trzony kręgów w kręgosłupie, są zbudowane z pierścienia włóknistego i jądra miażdżystego. Działają jak amortyzatory („poduszeczki”). Nerw kulszowy to największy nerw obwodowy w ciele człowieka. Wychodzi z miednicy przez otwór kulszowy większy (stąd nazwa) i unerwia mięśnie zginacze tylnej strony uda i podudzia, dając odgałęzienia aż do palców wpływem nadmiernego obciążania kręgosłupa dochodzi niekiedy do wybrzuszenia pierścienia włóknistego zapobiegającego przemieszczeniom jądra miażdżystego lub jego pęknięcia i wysunięcia do zachyłka, w którym przebiega korzeń rdzeniowy. Uciskany jest korzeń nerwowy, co wywołuje ostre bóle kręgosłupa i promieniowanie dolegliwości wzdłuż unerwienia tego korzenia. Krążki międzykręgowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego są najbardziej narażone na przeciążenia i z tego powodu stanowią najczęstsze źródło bólu. Niekiedy ból jest tak silny, że uniemożliwia poruszanie dyskopatią do innych przyczyn rwy kulszowej w zakresie kanału kręgowego należą kanału kręgowego w lędźwiowym odcinku kręgosłupa – tak zwana stenoza kanału kręgowego;zmiany zwyrodnieniowe stawów i krążków międzykręgowych, np. narastanie narośli kostnych określanych mianem spondylozy;kręgozmyk (przemieszczenie kręgów względem siebie, co powoduje przemieszczenie także krążka międzykręgowego);zmiany pourazowe;bardzo rzadko lokalnie infekcje lub zmiany nowotworowe – w tym przypadku przebieg zachorowania i objawów jest najczęściej wyjściu korzeni z kanału kręgowego także może dojść do ich ucisku:ucisk nerwu kulszowego przez znajdujący się w pośladku mięsień gruszkowaty, spowodowany jego zwiększonym napięciem (tzw. zespół mięśnia gruszkowatego);uraz nerwu spowodowany nieprawidłową iniekcją (zastrzykiem) w pośladek;infekcja półpaścem;rzadziej ucisk nerwu przez guz lub uszkodzenie przez taką chorobę jak które mogą pogarszać ból pleców to otyłość, palenie papierosów, przebyte urazy kręgosłupa, zaburzenia lękowe i depresyjne, praca wymagająca długotrwałego zginania ciała z pozycji stojącej do przodu, ciężka praca fizyczna, podnoszenie znacznych ciężarów, narażenie na sprzyjające wystąpieniu rwy kulszowejDo czynników należą:wiek (45–64) – przepuklina dysków i zwyrodnienia kostne;wysoki wzrost;otyłość – nadmierna masa ciała obciąża kręgosłup i może przyczynić się do zmian, które powodują rwę kulszową;palenie tytoniu;stres;wykonywany zawód – praca, która wymaga skrętów tułowia, noszenia ciężkich ładunków lub prowadzenia pojazdu mechanicznego przez dłuższy czas, może przyczyniać się do pojawienia rwy kulszowej;długotrwałe siedzenie – osoby, które prowadzą siedzący tryb życia są bardziej narażone na rozwój rwy kulszowej niż osoby aktywne;cukrzyca – podwyższone stężenie glukozy we krwi zwiększa ryzyko uszkodzenia rwy kulszowej Diagnozę opiera się na wywiadzie lekarskim i badaniu przedmiotowym. W zakresie wywiadu lekarz ustala charakter bólu, jego lokalizację, początek rozpoczęcia dolegliwości bólowych oraz czynniki go nasilające. Wywiad jest niezbędny w celu ustalenia możliwych przyczyn objawów. Charakterystyczny sposób zachorowania i jego przebieg oraz wykluczenie chorób towarzyszących, mogących objawiać się w podobny sposób, są podstawą rozpoznania rwy kulszowej związanej z badania fizykalnego lekarz powinien wykonać pełne badanie neurologiczne, kończąc je badaniem w obrębie kręgosłupa lędźwiowego i kończyn badania można stwierdzić asymetrię odruchów z ich osłabieniem po stronie chorej, obecność zaburzeń czucia powierzchownego lub dodatkowych objawów czuciowych (tzw. dyzestezje) w charakterystycznych miejscach kończyny – według dermatomów (dermatom to obszar czuciowego unerwienia skóry przez pojedynczy nerw rdzeniowy). Bada się także siłę mięśniową poszczególnych partii mięśniowych, obecność tętna na rozciągowy – Lasègue’aCharakterystycznym objawem obecnym przy podrażnieniu korzeni rdzeniowych jest objaw rozciągowy – Lasègue’a. Lekarz podnosi wyprostowaną kończynę dolną leżącego pacjenta, co powoduje naciągnięcie nerwów korzeni rdzeniowych. W przypadku ich podrażnienia dochodzi do nasilenia dolegliwości bólowych i objawów towarzyszących. Odnotowany kąt podniesienia kończyny stanowi opis badania objawu Lasègue’a i może być porównywany w ciągu dalszego przebiegu wskazujące na atak rwy kulszowej: ból rozpoczynający się w okolicy lędźwiowej promieniujący do kończyny dolnej,ból promieniujący do stopy lub palców,drętwienie, mrowienie kończyny,test podnoszenia nóg nasila ból,charakterystyczny wywiad. Badania na rwę kulszowąDiagnostyka ma na celu ustalenie możliwej przyczyny rwy kulszowej i zaproponowanie odpowiedniego leczenia. W większości przypadków rwa kulszowa spowodowana jest dyskopatią lub chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa. Gdy lekarz na podstawie wywiadu i badania potwierdzi charakter objawów typowy dla choroby zwyrodnieniowej lub dyskopatii kręgosłupa, wówczas w pierwszym okresie zachorowania nie proponuje się diagnostyki dodatkowej. Wynika to z tego, że w większości przypadków objawy ustępują po leczeniu objawowym w ciągu 1–2 tygodni i diagnostyka nie będzie powodowała zmiany sposobu leczenia. Brak poprawy lub utrzymywanie się objawów na poziomie utrudniającym funkcjonowanie, mimo prawidłowego leczenia i postępowania, przez okres 6–8 tygodni – jest wskazaniem do rozważenia pogłębienia diagnostyki, ponieważ może się okazać, że leczenie operacyjne przyniesie szybszą poprawę. Kolejnym wskazaniem do pogłębienia diagnostyki jest podejrzenie innej niż dyskopatia możliwej przyczyny rwy kulszowej. W tym celu zaleca się badania obrazowe. Rezonans magnetyczny przy rwie kulszowejJeżeli wywiad lub badanie fizykalne wskazują na inną możliwą przyczynę, wówczas najbardziej odpowiednim badaniem obrazowym pokazującym szczegółowo struktury anatomiczne kanału kręgowego jest rezonans magnetyczny kręgosłupa w odcinku na rw kulszowąW przypadku podejrzenia zmian nowotworowych, szczególnie przy możliwości obecności przerzutów do kości, wykonuje się w pierwszej kolejności badanie RTG kręgosłupa lędźwiowego. To badanie jest także przydatne w celu wykluczenia zmian pourazowych lub w przypadku podejrzenia kręgozmyku. Przy podejrzeniu kręgozmyku badanie rentgenowskie wykonuje się w dwóch pozycjach (tzw. RTG czynnościowe), aby ocenić przesunięcia kręgów względem kulszowa a tomografia komputerowaKolejnym przydatnym badaniem, jednak w dobie rezonansu magnetycznego mniej użytecznym, jest badanie tomografii komputerowej. Badanie TK umożliwia bardzo dobre zobrazowanie struktur kostnych, związane jest jednak z narażeniem na promieniowanie rentgenowskie i powinno być wykonywane przy wyraźnych badania na rwę kulszowąW wybranych przypadkach w celu uzupełnienia diagnostyki lub oceny w przypadkach wątpliwych wykonuje się badanie EMG (elektromiograficzne) pozwalające na sprawdzenie funkcjonowania nerwu kulszowego i nerwów rdzeniowych. Badania krwi przydatne są przy podejrzeniu stanu zapalnego i cukrzycy. W podejrzeniu tak zwanych bólów rzutowanych, tzn. mających swój początek np. w obrębie jamy brzusznej i powodujących bóle w okolicach charakterystycznych dla bólów korzeniowych, przydatne jest badanie USG oraz u kobiet badanie ginekologiczne z oceną rwy kulszowejWiększość osób wraca do zdrowia często bez leczenia lub przy niewielkim leczeniu objawowym. W niektórych jednak przypadkach rwa kulszowa może spowodować trwałe uszkodzenie nerwów. W przypadku ucisku na korzenie rdzeniowe powodujące wyłącznie dolegliwości bólowe i ewentualnie zaburzenia czuciowe rokowanie jest pomyślne i powrót do zdrowia powinien nastąpić szybko. W przypadku znaczących ucisków powodujących zaburzenia siły mięśni zaopatrywanych przez nerwy rdzeniowe może nie dojść do pełnej poprawy i ustąpienia objawów. W wyniku uszkodzenia nerwu możliwe jest utrzymywanie się osłabienia mięśni przez wiele tygodni, miesięcy, czasem do końca życia. Najczęściej objawia się to pod postacią osłabienia zgięcia grzbietowego stopy w kończynie, do której promieniowały bóle. Chód przybiera wówczas charakterystyczny „brodzący” wzorzec w chorej kończynie – tak jak przy chodzeniu w wodzie. W przypadku utrzymujących się dolegliwości bólowych kręgosłupa, nasilających się przy chodzeniu lub zmianie pozycji, wiele osób, szczególnie starszych, woli unikać chodzenia nawet do łazienki i ogranicza ilość przyjmowanych płynów i spożywanych posiłków. Takie zachowanie może doprowadzić do odwodnienia i powikłań z tym związanych. W bardzo rzadkich przypadkach ucisk nerwów rdzeniowych może spowodować uszkodzenie korzeni nerwów odpowiedzialnych za prawidłową czynność zwieraczy pęcherza i odbytu, i spowodować zaburzenia oddawania moczu, a przy braku zastosowania odpowiednio szybko prawidłowego leczenia, powikłania związane z zatrzymaniem moczu lub zaburzeniami czynności jelit. Możliwe powikłania zależą w głównej mierze od przyczyny rwy kulszowej. W przypadku rwy spowodowanej dyskopatią i chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa u większości pacjentów następuje pełny powrót do zdrowia. Zapobieganie rwie kulszowejZapobieganie związane jest z redukowaniem czynników zwiększających ryzyko wystąpienia rwy kulszowej. Należy zmniejszyć masę ciała, unikać wykonywania czynności obciążających kręgosłup lędźwiowy w sposób znaczny. Zaleca się regularne ćwiczenia i wzmocnienie mięśni grzbietu. Badania wskazują, że chodzenie lub jazda na rowerze do pracy mogą znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia rwy kulszowej wymagającej ma leków, które mogą w istotny sposób zmniejszyć ryzyko wystąpienia rwy kulszowej. Leczenie operacyjne metodą discektomii (polegające na wycięciu części dysku powodującego podrażnienie korzenia) nie gwarantuje braku nawrotu objawów. W przypadku konieczności wykonywania pracy związanej ze znacznym obciążeniem kręgosłupa lędźwiowego można używać pasów lędźwiowych, wyłącznie jednak w minimalnym zakresie czasowym, żeby mechaniczne ograniczenie ruchomości kręgosłupa nie spowodowało osłabienia sportów, które są zalecane i nie obciążają kręgosłupa lędźwiowego można wymienić pływanie, które pozytywnie wpływa na mięśnie kulszowa - podsumowanieRwa kulszowa i bóle grzbietu są jedną z najczęstszych dolegliwości, z którymi pacjent zgłasza się do lekarza. Pomimo powszechnego występowania objawów wiele z osób nie prowadzi higienicznego trybu pracy i życia, narażając kręgosłup lędźwiowy na zwiększone ryzyko wystąpienia rwy kulszowej. Objawy, mimo tego że potrafią być bardzo uciążliwe, najczęściej ustępują w ciągu kilkunastu dni, nawet bez leczenia. W zapobieganiu wystąpienia objawów najważniejsze są ćwiczenia ruchowe i unikanie czynników zwiększających ryzyko także: Urazy na wakacjach - domowe sposoby, leczenie. Jak rozróżniać uszkodzenia?PiśmiennictwoTerapia w chorobach układu nerwowego, red. Wojciech Kozubski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa van Tulder Peul Diagnosis and treatment of sciatica. BMJ. 2007 Jun 23; 334(7607): 1313– Zafonte Sciatica. N. Engl. J. Med. 2015 Mar 26; 372(13): for Clinical Systems Improvement (ICSI). Health care guideline: adult acute and subacute low back pain. ICSI 2012 Nov.

Rwa kulszowa jest jednym z najczęściej spotykanych zespołów bólowych dolnej części kręgosłupa. Charakteryzuje się promieniowaniem bólu do kończyny dolnej wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego (stąd nazwa). Rwę kulszową nazywa się potocznie "korzonkami". Zobacz, jak się objawia i jak można ją leczyć. spis treści 1. Co to jest rwa kulszowa? Rodzaje rwa kulszowej 2. Przyczyny rwy kulszowej Zwyrodnienie i dyskopatia w przebiegu rwy kulszowej 3. Pierwszy atak rwy 4. Objawy rwy kulszowej Objawy neurologiczne rwy kulszowej 5. Objaw Lasegue’a Jak samemu sprawdzić objaw Lasegue’a? 6. Leczenie rwy kulszowej rozwiń 1. Co to jest rwa kulszowa? Rwa kulszowa, inaczej atak korzonków nerwowych, to schorzenie związane z uciskiem dysku na korzenie nerwowe. Objawy rwy kulszowej są charakterystyczne, tak jak charakterystyczny jest ból występujący przy tej chorobie. Wystąpienie dolegliwości świadczy o tym, że kręgosłup jest w nie najlepszej formie. Niestety, rwa kulszowa to choroba nawracająca. Zobacz film: "Najlepsze ćwiczenia na kręgosłup" Schorzenie to występuje najczęściej po 30. roku życia, bowiem wraz z wiekiem kręgosłup jest w coraz mniej idealnym stanie. Rodzaje rwa kulszowej Rwa kulszowa, potocznie zwana korzonkami, może występować w kilku różnych rodzajach, ramienna - ból promieniuje od karku do ramienia, często również do końca ręki, do palców. Może występować mrowienie, przykurcze i niedowłady mięśni, a także drętwienie. Najczęstszą jej przyczyną jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, przyczyną może być również dyskopatia, kulszowa - objawia się bólem w pośladkach, lędźwiach, promieniuje wdłuż całej nogi, do łydki lub aż do palców w stopie. Pojawia się na skutek rozwijającego się stanu zapalnego w kręgosłupie, bądź innych zmian dotykających ten narząd. Mogą występować przykurcze, niedowłady i parestezje mięśni, udowa - występuje na odcinku krzyżowym i lędźwiowym, ból biegnie po przedniej ścianie nogi. Może pojawić się przykurcz mięśni, niedowład oraz parestezje. 2. Przyczyny rwy kulszowej Nerw kulszowy (n. ischiadicus) jest największym nerwem ludzkiego ciała i zaopatruje całą stopę, podudzie i grupę tylną mięśni uda. Nerw kulszowy stanowi grube na 0,5 cm pasmo, szerokości ok. 1,5 cm, które odchodzi od wszystkich nerwów tworzących splot krzyżowy, czyli nerwów rdzeniowych wychodzących przez otwory międzykręgowe z kręgosłupa na poziomach od L4 do S2-3. Rwa kulszowa związana jest z uciskiem na nerw kulszowy, a mimo to u zdecydowanej większości chorych na rwę kulszową przyczyną jest uszkodzenie korzenia nerwowego na poziomie L5-S1, najczęściej spowodowane przez procesy zwyrodnieniowe kręgosłupa i krążków międzykręgowych, tj. wypadnięcie krążka międzykręgowego, uciskając na korzeń nerwowy, tzw. dyskopatia (pot. „wypadnięcie dysku”), ucisk przez tworzące się osteofity (narośla kostne). Inne przyczyny rwy kulszowej to: miejscowy stan zapalny, czasem choroby zakaźne, cukrzyca czy też nowotwory. Krążki międzykręgowe osłabiają wstrząsy działające na części kostne kręgosłupa. Zwyrodnienie i dyskopatia w przebiegu rwy kulszowej Z wiekiem dochodzi do zwyrodnienia krążków międzykręgowych, wskutek stopniowego zmniejszania uwodnienia jądra miażdżystego. Wypadnięcie krążka wywołuje nadmierne naprężenia na powierzchniach stawowych, tzn. na górnych i dolnych wyrostkach stawowych trzonów kręgów, co powoduje ich zwyrodnienie i przerost. Nagłe wypadnięcie krążka międzykręgowego następuje w wyniku pojedynczego lub kilku powtarzających się urazów. Skutkują one rozerwaniem warstwy zewnętrznej krążka i wydostaniem oraz przemieszczeniem się warstw znajdujących się wewnątrz (jądra miażdżystego), a więc de facto przepukliną. Przepuklina postępuje zwykle w kierunku tylno-bocznym i uciska przebiegające tam korzenie nerwów rdzeniowych. Dodatkowo postępujący proces przerostu zwyrodniałych powierzchni stawowych jest w przypadku rwy kulszowej przyczyną dalszych dolegliwości bólowych kręgosłupa zlokalizowanych na plecach oraz kończynie dolnej pacjenta i nasila ucisk na korzenie nerwowe. 3. Pierwszy atak rwy Niestety pierwszy atak rwy kulszowej zwykle jest sporą niespodzianką dla pacjenta. Każdy chory zgłaszający się do lekarza zostanie poddany badaniom służącym znalezieniu przyczyny rwy kulszowej oraz będzie u niego zastosowana odpowiednia terapia i rehabilitacji. Określenie przyczyny rwy kulszowej zwiększa szanse, ażeby schorzenie, jakim jest rwa kulszowa nie nawiedziło pacjenta ponownie. Jednak czasem to nie jest takie proste. Osoby, u których stwierdzi się skłonność do nawrotów rwy kulszowej lub osoby, które za wszelką cenę nie chcą znowu przechodzić tej nieprzyjemnej choroby powinny postawić na profilaktykę. Innymi słowy, osoby narażone powinny minimalizować nawrót rwy kulszowej poprzez czynności, które powinny zlikwidować w jakimś stopniu przyczyny rwy kulszowej. Natomiast profilaktycznie można stosować gimnastykę, której głównym celem jest wzmacnianie mięśni grzbietu przykręgosłupowych i mięśni brzucha. Oprócz gimnastyki bardzo dobry wpływ na kondycję ogólną, mięśnie grzbietu oraz kręgosłup ma zazwyczaj pływanie, które równocześnie wzmacnia wszystkie mięśnie ciała. Aby zapobiec pojawieniu się rwy kulszowej, lekarz specjalista rehabilitacji może i zwykle zleca ćwiczenia mające na celu korekcję postawy, a także bardzo przydatne w codziennym życiu wskazówki, jak nauczenie się prawidłowego podnoszenia ciężkich przedmiotów, gdyż nieprawidłowe wykonywanie tej czynności może bardzo szybko wprowadzić ucisk kręgów na nerwy, a to może być czynnikiem spustowym wystąpienia objawów do ataku rwy kulszowej. Podsumowując, należy pamiętać, iż wszystkie opisane metody mogą powstrzymać atak rwy kulszowej, nie dają jednak 100% gwarancji. Nie oznacza to jednak, że można zaniedbać opisane wyżej schematy zachowań oraz ćwiczeń. Tylko szeroko pojęta profilaktyka oraz odpowiednio dobrane leczenie pozwalają zachować komfort życia i sprawność fizyczną. Szukasz leków przeciwbólowych na rwę kulszową? Skorzystaj z i sprawdź, która apteka ma na stanie potrzebny lek. Zarezerwuj go on-line i zapłać za niego w aptece. Nie trać czasu na bieganie od apteki do apteki. 4. Objawy rwy kulszowej Podstawowym objawem rwy kulszowej jest przeszywający, ostry, kłujący ból. Zaczyna się w okolicach lędźwiowych kręgosłupa, promieniuje przez pośladek, biodro aż do stopy. Chory odczuwa ból przy najmniejszym ruchu, dlatego jego aktywność jest znacznie ograniczona – często nie może nawet wstać z łóżka. Objawem rwy kulszowej są też zaburzenia czucia, mrowienia, drętwienia. Objaw ataku rwy kulszowej to zwykle jednostronny, ostry ból kończyny dolnej i okolicy lędźwiowej, o charakterze promieniowania do pośladka, tylno-bocznej powierzchni uda i dystalnej części kończyny spowodowany przez ucisk na nerw kulszowy. Czasem w czasie ataku rwy kulszowej mogą występować zaburzenia czucia, na obszarze unerwianym przez uciśnięty korzeń nerwowy, w postaci mrowienia, świąd, drętwienia lub wbijania szpilek w skórę, nazywane parestezjami. Ból związany z atakiem rwy kulszowej może się nasilać przy ruchach, kaszlu, kichaniu lub przy próbie Valsalvy, a zmniejsza się zazwyczaj po odpoczynku, ponieważ każda z tych czynności powoduje dodatkowy ucisk na nerw kulszowy. Próba Valsalvy polega na wykonaniu forsownego wydechu przy zamkniętej głośni. Objawy neurologiczne rwy kulszowej Rwa kulszowa powoduje to znaczny wzrost ciśnienia w jamie brzusznej i klatce piersiowej. Przy ucisku powodującym poważne uszkodzenie korzenia ból kończyny może zaniknąć, pojawiają się natomiast objawy neurologiczne zależne od uciśniętego korzenia. Charakterystyczne objawy przy ucisku nerwu kulszowego na poziomie: L4 - zanik i osłabienie mięśnia czworogłowego uda, zaburzenia czucia po stronie wewnętrznej łydki, osłabiony odruch kolanowy, L5 - zanik i osłabienie mięśni zginaczy grzbietowych stopy, prostownika długiego palców i prostownika długiego palucha, zanik mięśni prostowników palców krótkich, zaburzenia czucia po stronie bocznej łydki i na grzbiecie stopy, S1 - zanik i osłabienie zginaczy podeszwowych stopy, zaburzenia czucia po stronie bocznej stopy i na jej podeszwie, osłabiony odruch skokowy. PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem: Jak leczyć bolesną rwę kulszową? - odpowiada Kowalczyk Co powoduje napadowe bóle pleców w odcinku ledźwiowo-krzyżowym? - odpowiada lek. Tomasz Budlewski Czy przy rwie kulszowej dyskopatii można rodzić naturalnie? - odpowiada lek. Paweł Czarnocki Wszystkie odpowiedzi lekarzy 5. Objaw Lasegue’a Często przy rwie kulszowej stwierdza się obecność objawu Lasègue’a, który sprawdza się u leżącego na plecach chorego i który polega na pojawieniu się charakterystycznego bólu wzdłuż tylnej powierzchni uda przy podnoszeniu wyprostowanej w stawie kolanowym kończyny dolnej po stronie wypadniętego krążka międzykręgowego. Dodatkowo zgięcie grzbietowe stopy uniesionej do góry nasila ten ból. Podniesienie kończyny po „zdrowej” stronie może wywołać ból w drugiej kończynie. W związku ze zwiększonym napięciem mięśni przykręgosłupowych ograniczona jest ruchomość kręgosłupa, często stwierdza się też odruchowe boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza). Badanie przedmiotowe rwy kulszowej określa poziom ucisku na korzenie nerwowe. Dla poziomu L5 typowy jest ból środkowej części stopy i palucha, zaburzenia czucia, zwłaszcza przyśrodkowej i grzbietowej powierzchni stopy, oraz osłabienie mięśni: prostownika długiego palucha, zginaczy grzbietowych kostki i mięśni łydki. Ucisk korzenia S1 może prowadzić natomiast do bólu i zaburzeń czucia (parestezji) w obrębie bocznej części stopy, osłabienia odruchu skokowego, osłabienia mięśni łydki oraz rzadziej zginaczy podeszwowych kostki. W przypadkach o łagodnym i umiarkowanym przebiegu objawy neurologiczne (poza promieniującym bólem) są słabo wyrażone, co zresztą jest czynnikiem dobrze rokującym. Jak samemu sprawdzić objaw Lasegue’a? Chcesz mieć pewność, że objawy, które zaobserwowałeś, są faktycznie objawami rwy kulszowej? Możesz w tym celu sprawdzić, czy występuje u ciebie objaw Lasegue’a, czyli niemożność podniesienia nogi w pozycji leżącej. Połóż się na plecach na twardej powierzchni. Następnie spróbuj unieść wyprostowaną nogę. Jeżeli odczujesz ból i nie będziesz w stanie wykonać ćwiczenia, to znak, że dochodzi do ucisku na nerw kulszowy. 6. Leczenie rwy kulszowej W przypadku wystąpienia ataku rwy kulszowej leczenie powinno być rozpoczęte od wizyty u lekarza. Ważne jest odpowiednie postawienie rozpoznania (na podstawie powyżej opisywanych objawów i prób). Leczenie u osób z rwą kulszową daje efekty w ciągu sześciu tygodni po zastosowaniu prostych, zachowawczych metod leczenia rwy kulszowej. Podstawowe zalecenie przy ataku rwy kulszowej to ograniczenie aktywności fizycznej (zwłaszcza wywołującej ból), unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów oraz zginania tułowia. W przypadku rwy kulszowej leczenie wymaga, aby przedmioty z podłogi podnosić, zginając nogi w stawach kolanowych i utrzymując proste plecy. Zalecany jest materac ortopedyczny lub podkładanie twardej deski pod materac oraz krótkie okresy odpoczynku w łóżku. Skuteczne w leczeniu rwy kulszowej mogą okazać się również ćwiczenia rozciągające, lecz ból nawraca przy ich zaprzestaniu. Wypoczynek podczas pierwszego i drugiego dnia po tym jak pojawi się charakterystyczny, opisany powyżej ból, jest bardzo korzystny. Jednakże po wstępnym okresie odpoczynku w łóżku, zalecane jest zadbanie o wzmocnienie odpowiednich mięśni poprzez ćwiczenia, co może przyspieszyć procesy leczenia rwy kulszowej i zapobiec nawrotom choroby. Przede wszystkim ulgę w bólu dolnej części pleców (odcinka lędźwiowego i krzyżowego kręgosłupa), pośladków i nóg dają ćwiczenia rozciągające. Zawsze należy pamiętać, aby rozpoczynać wszystkie ćwiczenia powoli i stopniowo wykonywać coraz więcej powtórzeń, rozkładając to sobie na przestrzeni kilku dni lub tygodni. W razie nagłego, przeszywającego bólu podczas wystąpienia ataku rwy kulszowej, należy zachować spokój, poszukać w miarę możliwości odpowiedniej, indywidualnej dla każdego pozycji, ułożenia ciała. Jeżeli w pozycji leżącej ból nie ustępuje, można spróbować zmienić ją na stojącą. Ważne, by znaleźć taką pozycję, w której jest możliwe odciążenie uciskanego korzenia nerwowego. Można także próbować stosować chłodzące okłady z lodu, które przyniosą chwilową ulgę przy ataku rwy kulszowej i niesteroidowe leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, jednak prawdopodobieństwo ustąpienia dolegliwości jest niewielkie przy nieprzerwanym bólu, dlatego też należy jak najszybciej udać się do lekarza. Spośród dostępnych leków stosuje się doustne leki przeciwbólowe i zmniejszające napięcie mięśni poprzecznie prążkowanych, mające na celu złagodzenie dolegliwości. Są to: baklofen, stosowany w stanach skurczowych mięśni szkieletowych, oraz tetrazepam, mający zastosowanie w leczeniu objawowym przykurczów mięśniowych w przebiegu rwy kulszowej. Daje on efekty rozkurczowe, a co za tym idzie, przeciwbólowe. Dobre skutki przynosi terapia fizykalna i manualna. Lekarz prowadzący powinien poinformować o możliwości podjęcia odpowiedniej fizykoterapii, zwłaszcza w przypadkach, gdy ból występuje ponad cztery tygodnie – w takiej sytuacji nieodzowne są ćwiczenia wzmacniające mięśnie stabilizujące kręgosłup. Treść artykułu jest całkowicie niezależna. Znajdują się w nim linki naszych partnerów. Wybierając je, wspierasz nasz rozwój. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy

ile zastrzyków na rwę kulszową